Temiz Hava Hakkı Platformu (THHP), Türkiye'deki hava kirliliğinin boyutlarını ve insan sağlığına olan etkilerini ele aldığı “Kara Rapor 2024”ü kamuoyuyla paylaştı. Raporda, hava kirliliğine yol açan PM10 ve kanserojen PM2,5 partikül maddelerinin İstanbul, Ankara ve İzmir’de düzenli ve yeterli ölçülmediği vurgulandı. Kısıtlı resmi verilere göre, İzmir’in ulusal mevzuatta belirtilen 40 µg/m3’lük hava kirliliği sınırını aştığı, İstanbul ve Ankara’nın ise bu sınırda olduğu belirtildi.
İstanbul, DSÖ Standartlarının Üstünde Kirlilikle Karşı Karşıya
Rapora göre, İstanbul’da 2022 yılında ortalama PM10 kirliliği 38,41 μg/m3 olarak kaydedildi. Bu seviye, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) önerdiği limitin 2,5 katı fazla. Kansere neden olan PM2,5 partiküllerinin ise yeterli ölçümlerin yapılamaması nedeniyle tam olarak tespit edilemediği ifade edildi. Ankara’da 2022’de PM10 ortalaması 39,25 μg/m3 iken, İzmir’de bu oran 45,18 μg/m3 olarak belirlendi.
Egzoz Dumanı Meme Kanseri Riskini Artırıyor
Raporda yer alan bir diğer dikkat çekici veri, egzoz dumanına maruz kalmanın meme kanseri riskini artırdığı oldu. Fransa’da yapılan bir araştırmaya göre, yıllık meme kanseri vakalarının %3,15’inin, trafik kaynaklı NO2’ye maruz kalmaktan kaynaklandığı, bu durumun yıllık maliyetinin 825 milyon euro olduğu kaydedildi.
Türkiye Nüfusunun %92’si Kirli Hava Soluyor
Raporun İstanbul Beyoğlu’nda düzenlenen tanıtım toplantısında konuşan THHP Koordinatörü Deniz Gümüşel, Türkiye’de temiz ve sağlıklı bir çevrede yaşama hakkının etkin kullanılması için hava kalitesi izleme sisteminin daha etkili çalışması gerektiğini vurguladı. Gümüşel, mevcut altyapının yeterli olmasına rağmen etkin bir şekilde kullanılmadığını belirterek, özellikle ağır sanayinin bulunduğu bölgelerde düzenli ölçüm yapılmadığına dikkat çekti. Gümüşel, Türkiye nüfusunun %92’sinden fazlasının kirli hava soluduğunu ifade etti.
İstanbul'daki Hava Kalitesi İstasyonlarının Yarısı Çalışmıyor
İstanbul’da 29 hava kalitesi izleme istasyonu olduğunu belirten Gümüşel, bu istasyonların sadece yarısından düzenli veri alındığını açıkladı. Göztepe’nin bu yılın en kirli bölgesi olduğunu ifade eden Gümüşel, kentsel dönüşüm faaliyetlerinin de toz emisyonlarını artırabileceğini söyledi.
Hava Kirliliği Ölümlerin %19'undan Sorumlu
Kara Rapor 2024’ün bulgularını değerlendiren Prof. Dr. Gamze Varol, hava kirliliği ile meme kanseri arasındaki ilişkinin giderek daha fazla bilimsel araştırma ile desteklendiğini belirtti. Varol, ABD'de yapılan bir çalışmaya göre PM2,5 maruziyetinin yüksek olduğu bölgelerde meme kanseri vakalarında %8’lik bir artış gözlemlendiğini söyledi.
Prof. Dr. Çiğdem Çağlayan ise 2022 yılında 30 yaş üstü ölümlerin %14,2’sinin hava kirliliğinden kaynaklandığını ifade etti. DSÖ'nün verilerine göre hava kirliliği, beş önemli hastalık türünden (akut solunum yolu enfeksiyonları, KOAH, kalp hastalıkları, akciğer kanseri ve felç) kaynaklanan ölümlerin %19’unun nedeni olarak gösteriliyor.
Gündem Haberleri
