Araştırmacı gazeteci Orhan Akyüz’ün haberine göre, Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Araştırma, Planlama ve Koordinasyon Dairesi Başkanlığı’nca hazırlanan kurumun 2023 Faaliyet Raporu’nda, “Dünyada Taşkömürü Sektörünün Durumu ve Değerlendirilmesi” ile “Türkiye’de Taşkömürü Sektörünün Durumu ve Değerlendirilmesi” konuları da yer aldı.
TTK’nın Raporu’nda, şöyle denildi:
“Kömür ülkelerin gelişmesinde, insan yaşamında ve enerji hammaddeleri içerisinde önemli bir yere sahip konumdadır. Dünya üzerinde geniş bir coğrafyaya yayılmış büyük rezervlere ve geniş tüketim alanlarına sahip olan kömür 50'den fazla ülkede üretilmektedir.
‘Dünyadaki 1 trilyon 74 milyar 108 milyon ton kömür rezervinin yüzde 70,16’sı taş kömürü’
Dünyada 1 trilyon 74 milyar 108 milyon ton civarında olduğu tahmin edilen görünür kömür rezervinin yüzde 70,16'sı (753.639 milyon ton) taş kömürü rezervidir.
2023 yılı sonu itibariyle dünyada üretilen toplam taş kömürü miktar 8 milyon 741 bin ton olup, bu toplamının 1 milyon 113 bin tonu koklaşabilir taş kömürü, 7 milyon 628 bin tonu termal taş kömürü ve linyittir. Üretilen taş kömürünün büyük bir kısmı üretildiği ülkelerde tüketilmektedir. Dünya toplam taş kömürü üretiminin yaklaşık yüzde 16,79 ithalat (2023 yılında 1 milyon 468 bin ton), yüzde 16,77 ihracat ile (2023 yılında 1 milyon 466 bin ton) uluslararası piyasada ticarete konu olmaktadir.
Kömürün dünya üzerinde yaygın olarak bulunması ve üretilmesi, kullanım-depolama ve taşıma açısından emniyetli yakıt olması, gelişen temiz kömür teknolojileri ile çevresel etkilerinin en aza indirilmesi, diğer fosil yakıtlara (petrol ve dogalgaz) göre politik çekişmelerden uzak ve daha az riskli bölgelerde üretiliyor ve tükenme ömürleri açısından daha fazla ömre sahip olması vazgeçilmez bir enerji kaynağı olduğu sonucunu doğurmaktadır.
‘Kömür yarattığı katma değerle, dünya ekonomisinde önemli bir yere sahiptir’
Gerek üretimi ve hazırlanması aşamasında yarattığı ekonomik değer ve istihdam imkanları ve gerekse ticareti, taşınması ve tüketilmesi aşamalarında yarattığı katma değerle kömür, dünya ekonomisinde önemli bir yere sahiptir. Özellikle yarattığı istihdam imkanları ve tedarik güvenliği açısından kömür madenciliği, ekonomik isletmecilik yapılamayan ve üretim maliyetleri uluslararası kömür fiyatlarıyla rekabet etme şansı olmayan ülkelerde, devlet desteği (sübvansiyonlar) ile sürdürülmektedir.
Dünya taş kömürü madenciliğinde önemli yeri olan ve taş kömürü üretimini sübvansiyonlarla sürdüren Çin, Polonya, Rusya, Ukrayna gibi ülkeler, sübvansiyonları azaltmak veya tamamen kaldırmak amacıyla taş kömürü sektöründe konsantre olunması, diğer ülkelerde ise devlet eliyle üretim yapılan sektörün özelleştirme alt yapısının oluşturulması şekline sürdürülmektedir.
Gelişmiş ülkeler açısından bakıldığında; Japonya bir Ar-Ge ocağı dışında tüm ocaklarını kapatarak üretim faaliyetlerini durdurmuş, bu araştırma ocağında yıllık 700 bin ton civarındaki üretimi ocak yakınındaki termik santralde değerlendirerek sübvanse etmektedir. AB ülkeleri, rezervlere erişimi ve arz güvenliğini sağlamak amacıyla birlik fonlarından sağladıkları yardımlarla bir plan dahilinde azaltarak taş kömürü üretimlerini sürdürmektedir.
‘Ülkelerde kömür madenciliği, işsizlik ve yoksullukla mücadele için önemli bir kaynak olarak kullanılmaktadır’
Gelişmiş ülkelerde zarar eden işletmelerde kömür üretiminin ısrarla sürdürülmesinin bir başka nedeni ise bu ülkelerin (Almanya, Ingiltere, Japonya örneklerinde oldugu gibi) ileri düzeyde gelişmiş maden ekipman ve makineleri endüstrisine sahip olmalarıdır. Avustralya, Kolombiya, G. Afrika ve Endonezya gibi ülkelerde kömür önemli bir ‘ihraç malı’ olarak ekonomilerine olumlu katkıda bulunurken, çoğu gelişmekte olan ülkelerde kömür madenciliği yarattığı geniş, doğrudan ve dolaylı istihdam imkanları nedeniyle kırsal kesimlerde yaşanan işsizlik ve yoksullukla mücadele için önemli bir kaynak olarak kullanılmaktadır. Hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde elektrik enerjisi ve çelik üretimindeki vazgeçilmez konumu nedeniyle kömür, sürdürülebilir kalkınma planlarında ve enerji planlamalarında önemli bir yer almaktadır.
‘Ülkemiz taş kömürü ihtiyacının yüzde 2,74'ü havza üretiminden karşılanabilmektedir’
Ülkemiz açısından bakıldığında toplam taş kömürü rezervlerimiz dünya taş kömürü rezervleri ile kıyaslandığında yüzde 0.20 civarındadır, toplam taş kömürü rezervlerimiz Çin’in bir yıllık üretiminden az olmakla birlikte ülkemizin mevcut ve muhtemel taş kömürü tüketim değerleri dikkate alındığında, taş kömürü varlığımızın azımsanacak bir değerde olmadığı görülmektedir.
1980'li yıllara kadar başta demir-çelik sektörü olmak üzere, ülkemiz taş kömürü ihtiyacının tamamına yakınını karşılayan havzada günümüzde ülke taş kömürü ihtiyacının yüzde 2,74'u havza üretiminden karşılanabilmektedir.”
