Zonguldak Ticaret ve Sanayi Odası (ZTSO) Başkanı Metin Demir, Zonguldak’taki özel kömür ocaklarının mevcut sıkıntısının şubat ayına kadar düzeltilmemesi durumunda işletmelerden istemeyerek de olsa işçi çıkartılmak zorunda kalınacağından endişe duyduğunu, çok sayıda madencinin ise aileleriyle birlikte mağdur olabileceğine dikkati çekti.
“YÜRÜRLÜKTEN KALKTIĞI, BUGÜNKÜ RESMİ GAZETE DE YAYINLANDI”
ZTSO Başkanı Demir, İmza Gazetesi’ne yaptığı açıklamada, şu ifadeleri kullandı:
“Bugünkü Resmi Gazete'de yayınlanan Kapasite Mekanizması Yönetmelik değişikliği ile ithal kömürlü santrallerin kapasite mekanizmasından yararlanmasına olanak veren madde yürürlükten kalkmıştır.
Biliyorsunuz ki 2024’ün ikinci yarısından itibaren kapasite mekanizmasından elde ettiğimiz gelirin tamamını yerli kömüre aktarır durumdaydık. Bu uygulamanın kalkmış olması bizi fiyat/maliyet anlamında doğrudan etkilemiştir.
Bu sebepledir ki 2025 ocak ayından itibaren fiyatlarımız aşağıdaki şekilde güncellenmiştir. 4000-4500: 0,55, 4500-5000: 0,56 ve 5000 üzeri : 0,57, Eren Enerji’nin fiyatları da 0,80 kuruş geri geldi.
‘BAKANI BİLGİLENDİRDİK’
Sayın Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan yardımcısına, ‘Düzenlemeden önceki durumda Eren Enerji, tükettiği kömürün ithal olan kısmına destek almıyordu. Sadece Zonguldaklı yerli üreticilerden satın aldığı kısmı için destekleniyordu. Eren Enerji de aldığı desteğin tamamını fiyat avantajı olarak bizim yerli üreticilerimize yansıtıyordu. Yapılan düzenlemeyle tamamen ithal kömür tüketiyor durumuna düşüp destekten mahrum kaldığı için yerli üreticiden aldığı kömüre yansıttığı desteği de tamamen kaldırmış oldu. Bu durumda tüm üreticiler tek alıcıya, yani Çatalağzı Termik Santrali’ne (ÇATES) mahkum duruma düşecekler. Elbette tek müşteri olan kurum da bu durumda fiyat indirimine giderek durumdan istifade edecektir. 10 yıldır sabırla durumun düzelmesini bekleyen firmalarımızın, önümüzdeki hafta üretimlerini daraltarak ciddi işten çıkartmalara gideceğinden endişeliyiz…’ şeklinde bilgilendirdim.
‘EREN ENERJİ DE BİLGİLENDİRDİ’
Ayrıca Eren Enerji’nin de sayın bakan yardımcısına gönderdiği bilgi notunda, ‘Malumunuz olduğu üzere firmalar zaten 10 yıldır ciddi sıkıntılar içerisinde. Yılbaşında işçilik, rödevans gibi tüm giderlere ciddi miktarda zam geldi kömürün satış fiyatında da tam tersine indirime gidilmiş oldu. Firmalarımızın bu durumda iş yerlerini açık tutması mümkün görünmüyor. Önümüzdeki hafta maalesef ciddi işten çıkartmalar olacak gibi görünüyor. İlginizi istirham ediyoruz, saygılar…’ şeklinde olmuştur.
‘BAKAN BEY, ÇÖZÜM ÜRETECEKLERİNİ İFADE ETTİLER’
Bilgi notlarımızın ardından da Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı sayın Alparslan Bayraktar ile yaptığımız görüşmede, aslında hedeflerinin yerli kömürü desteklemek olduğunu, ortaya çıkan bu istenmeyen durumla ilgili de bir çözüm üreteceklerini,
ifade ettiler. Bakanımız sayın Bayraktar’ın, sorunu çözeceğine inanıyoruz.
‘EREN ENERJİ SAĞ OLSUN’
Eren Enerji yetkilileri de sağ olsunlar, bir çözüm buluncaya kadar indirim yapmadan eski fiyattan almaya devam edeceklerini bildirdiler.
Gazeteci Orhan Akyüz’ün haberine göre, Maden Yasası'nın 2004'de yürürlüğe girmesiyle emeğin başkenti kömür kent olarak bilinen Zonguldak’taki Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun (TTK) 1989'dan itibaren faaliyet gösteren ocaklarının üretimi durdurularak atıl sahalar kurum tarafından yeniden rödevans (kiralama) ihaleye açılıp kiralandı.
Diğer yandan da TTK'nın çalıştırmadığı kömürün yanı sıra kuvars kumu, kil ve boksit sahaları özel sektöre kiralandı.
TTK'ya kömür üretimlerinin karşılığında kira ödeyen özel işletmeler, yasal güvenceye kavuşmalarının ardından devlet hakkı olarak İl Özel İdare Müdürlüğü ve Hazine'ye de ciddi boyutta pay ödeyerek katma değer katkı sağlıyorlar.
16 KÖMÜR SAHASI VARDI
Bu arada TTK Genel Müdürlüğü’nün 2023 verilerine göre, TTK’ya ait bölgelerden Üzülmez’de 6, Karadon’da 9 ve Kozlu’da 1 olmak üzere toplamda 16 rödevans işletmecisi faaliyet gösteriyor.
RÖDEVANS NEDİR?
Rödevans, maden ruhsat sahalarının işletme hakkının özü kendisinde kalması koşuluyla hak sahibi tarafından sözleşme ile gerçek veya tüzel bir kişiye bir süre tahsis edilmesidir. Rödevans sözleşmesi, tam iki tarafa borç yükleyen atipik bir özel hukuk sözleşmesidir. Sözleşmenin tarafları ise maden ruhsat sahibi ile maden alanının işletme hakkını devralacak üçüncü kişidir.
