Zonguldak Maden Müzesi yetkililerinden alınan bilgiye göre, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Zonguldak Valiliği ve Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Genel Müdürlüğü’nün ortaklaşa yürüttüğü bir çalışmayla kurumun eğitim faaliyetlerinin sürdürüldüğü TTK Eğitim Ocağı alanında Zonguldak Maden Müzesi yapılması 2008 yılında hedeflendi.
Türkiye’nin ilk maden müzesi olan Zonguldak Maden Müzesi (ZMM), 9 Aralık 2016 tarihinde tasarımı tamamlanarak ziyarete açıldı, ZMM’nin işletmeciliğini de TTK ile yapılan protokol dahilinde Kültür ve Turizm Bakanlığı yürütmektedir. 1000 metre kapalı müze sergi alanı ve 7 bin metrekare açık hava teşhir alanı üzerine inşa edilen ZMM, Maden Şehitleri Anıtı ve 2022 yılından sonra da Kömür Deneyim Ocağı’nı bünyesinde barındırmaktadır.
Avrupa Endüstri Mirası Rotası’na (ERIH) üye olarak kabul edilen Zonguldak Maden Müzesi, ZMM, Santralistanbul Enerji Müzesi ile birlikte Türkiye’den ERIH’e üye olan iki lokasyondan biri olmuştur.
Zonguldak’ın turizme hazır olmamasına karşın müzenin ziyaretçi sayısı giderek artıyor. 2022 yılında ziyaretçi sayısı 14 bin civarında olmuş, bu yılın 5 ayında ise 12 bini aşmış durumdadır.
YAŞAYAN MÜZE
Müzenin yetkilileri, şöyle konuştu:
‘’Müzelerde devri bitmiş, tükenmiş dönemlerin eserleri sergilenirken bu müze hali hazırda yaşayan bir sektörün müzesi. TTK madenciliği, şu anda devam ediyor. Bunun şu an bir müzesi var. Zonguldak Maden Müzesi’nde eser odaklı olmaktan çok tematik bir müze. Madenciliğin tarihinden bugüne birçok malzeme de sergileniyor ama daha çok madenciliği anlatan kente katkılarını anlatan bir müze.
1840’lı yıllardan bu yana kömür üretiminde kullanılan araç ve gereçler, kömürden elde edilen ürünler, karbonifer fosiller, harita ve film gibi materyaller sergilenerek madencilik tarihine ışık tutulmaktadır.
Ayrıca müze içerisinde ziyaretçilerin ilgisini çekebilecek çeşitli aktiviteler de mevcuttur. Özellikle miniklerin keyifli vakit geçirebilecekleri ve yetişkinleri de eski dönemlere götürebilecek ‘Patlatma Simülasyonu’, ‘Eski Radyo Anonsu’, ‘Kömür Deneyim Ocağı’ gibi interaktif alanlar bulunmaktadır.
Taş kömürünün ekonomik, kültürel ve sosyal hayata katkılarına da tanıklık edilen müzede, simülasyonlar, maketler ve dokunmatik ekranlar ile kömürün yer altından gün yüzüne çıkarılması süreçleri de canlandırılmaktadır.
Zonguldak kentini var eden şey madencilik. Burada da bunu anlattık. Kent ile madenciliğin birleşmesini, kente katkılarını anlattık. Gelen herkes ücretsiz şekilde bu müzeyi gezebilir. Gelenler çok farklı bir müze deneyimini burada yaşamaktadırlar. Hakikatten gezilip görülmesi gereken bir müze.
MADENCİLERİN HAYATINI YAŞATIYOR
Türkiye'nin ilk ve tek maden müzesi olma özelliğini taşıyan, taş kömürünün yer altındaki üretimine dair şartların yansıtıldığı Zonguldak Maden Müzesi, madencilerin hayatını yaşatıyor.
Müzenin yanındaki TTK’ya ait 129 yıllık maden ocağı ise adeta 'yaşayan müze’ olarak ziyaretçilerin ilgisini çekiyor.
Zonguldak kömür havzasında 1840'tan bu yana kömür üretiminde kullanılan araç ve gereçlerin sergilendiği Türkiye'nin ilk taş kömürü Zonguldak Maden Müzesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 2016 yılının aralık ayında hizmete girdi.
Şehir merkezinde yer alan Baştarla Mahallesi'ndeki TTK Üzülmez Müessesesi’ne ait TTK Eğitim Ocağı’nın yanında bulunan Zonguldak Maden Müzesi, ziyaretçilerini adeta maden tarihinde yolculuğa çıkarıyor.
Ücretsiz gezilebilen 3 katlı müzede kentin en önemli gelir kaynağı taş kömürü madenciliğinin, hayatın her alanında izleri görülen kültürü yansıtılmaya çalışıldı.
Müzenin zemin katında, 3 maden işçisinin polyester heykelleri ile yer altındaki kömür üretimi canlandırıldı.
2’nci katta kurumun tarihsel dokümanları, iş sağlığı ve güvenliğinde kullanılan malzemeler, kurumun yayınladığı istatistiki bilgilerin yer aldığı vitrinler, 3'üncü katta ise kömür fosilleri, dijital simülasyonlar, harita, resim ve film gibi materyaller kullanılarak madencilik tarihi anlatıldı.
PATLATMA SİMÜLASYONU
Özellikle çocukların ilgisini çekebilecek bir aktivite olan patlatma simülasyonu, sanal bir video duvarında maden içerisine dinamit lokumları yerleştirildiğini gösteriyor ve ziyaretçinin önündeki butondan basıldığında sesli ve görüntülü olarak patlatma gerçekleştiriliyor.
ESKİ RADYO ANONSU
Aktif kullanımında eğitim ve iletişim amaçlı faydalanılmış pek çok radyo araçları müzede sergilenmektedir. O dönemin ses kayıtlarını ve müziklerini dinleyebileceğiniz anons cihazı da ilgi çekici bir deneyim olarak ziyaretçilerini bekliyor.
ZONGULDAK MADEN MÜZESİ ZİYARET SAATLERİ
Zonguldak Maden Müzesi, yılbaşı, dini bayramların ilk günü ve Pazartesi günleri kapalı olup; hafta içi 08.30 – 18:00, hafta sonu ve resmi tatillerde 10:00 – 18:00 saatleri arasında ziyarete açık.
YAŞAYAN MÜZE EĞİTİM OCAĞINDA KÖMÜRÜN TARİHİNE YOLCULUK
Maden müzesine gelenler, 1890 yılında açılan ve 1937 yılına kadar üretim yapıldıktan sonra maden işçileri için TTK Eğitim Ocağı olarak kullanılmaya başlanılan ve ‘yaşayan müze’ olarak adlandırılan maden ocağını da gezme fırsatını buluyor.
Kömürü, tahkimatları, araç ve gereçleriyle aynı şekilde korunan maden ocağına giren ziyaretçiler, müze yetkilileri tarafından gezdiriliyor.
Bu ocakta yerin yüzlerce metre altına inen asansörün içerisinde hissettirecek simülatörü deneyimleyebilirsiniz. Asansörün ardından gerçek bir maden ocağına geçiş yapıp galeri boyunca yürüyebilirsiniz. Bu sayede gerçek bir madeni deneyimleme şansına sahip olabilirsiniz.
Gerçek bir maden ocağı burası. İnsanlar Zonguldak Maden Müzesi’ne geldiklerinde bu ocağı gezme fırsatını da buluyorlar. Madenciliğin neleri kapsadığını, sadece bir kömür kazmaktan ibaret olmadığını çok farklı işlerin burada yapıldığını görüyorlar. Çok özel bir deneyim yaşıyorlar. Dünyadaki örneklerinde yapay ocaklar var ama burası yaşayan bir ocak. Ziyaretçiler eğitim ocağında kömürün tarihine yolculuk yaparlarken duygu dolu anlar yaşıyorlar.
Maden müzesi, kentin en önemli turizm merkezi haline geldi. Tur şirketleri de Zonguldak gezilerinde müzeyi gezi turları arasına almaya başladılar.’’
HABER: ORHAN AKYÜZ
