Bu yüzden eski adı "Giriş" olan , bugün Geriş köyü ile Cumayeri olarak bilinen yer arası ve Filyos nehri boyunca Türklerin ilk yerleşimi olmuş.
Türklerde denizcilik geliştikçe, "Hisarönü" adı ile şimdiki İstasyon merkezinin hemen arka tarafına evler kurmuş. 1936 yılında demiryolunun gelmesi ile; sahile doğru şehir genişlemiş ve bugünkü kasaba merkezini oluşturmuş.
Filyos Kalesi “Tion” ve çevresi antik yerleşimi olduğundan ,1. derece sit alanı . Bu kalenin arka tarafına ise "Nekropol" adı veriliyor. Yani Antik mezarlıkların olduğu kısım. Bu kısmın en yüksek noktasının adı Kule. ( 1889 W. Von Diest’in haritasında “Kule Tepe” olarak geçiyor) . Burada bir kule varlığı söz konusu.
Antik kalenin olduğu burunun hemen önünde ,bugün denizin altında olan bir de antik liman var. Bu yüzden sit alanı olarak denizin iç tarafı da dahil edilmiş. Burada batık gemilerin olduğu görüntülenmişti.
19.yy ise Kafkas savaşları sırasında , bölgeden kaçan Abhaza, Çerkezlerin yerleşimlerine neden olmuş. Bu halklar ise genelde Filyos yerleşkesinin dışında bugün Saz Köy , Çorman ve İhsaniye köylerine (Eski adı Killer ve Çerkezler) yerleşmişler.
Tion kalesinin hemen arka tarafı kuş Cenneti olarak bilinen sazlıktan ibaretti. Fakat burası Liman yapımı sırasında tahrip edildi. 2017 yılında ise Liman bitmiş ve Gaz Sahası olmuştu.
Filyos 1. iskele 1936 yılında 2. İskele 1947 yıllarında , Filyos Balıkçı limanı 2010 yılında yapıldı.
2700 yıllık bir geçmişe sahip olan Filyos’un halen kasaba olarak kalması , aslında bize, Zonguldak’ın kömür ile nasıl geçmişi unuttuğu ve hafızasını felç ettiği gerçeğini ortaya koyuyor. Filyoslular da halen demiryolu kasabası alışkanlığını bırakamadı.
İşte bu bakış açısı değişir ise ; Filyos bölgenin en fazla turist çeken bir yerleşim yeri haline dönüşebilir.
Filyos Belediyesi’nin akıllı bir turizm kalkınma stratejisi belirlemesi , komisyonlar kurması ve kongreler ile bu konuda konferanslar düzenlemesi gerekir.
M.Ö 700 yılından beri Filyos’ta değişen yerleşim yerlerinden bahsettik. Filyos’un gelişmesi , yeni bir yerleşim atağını getirebilir.
Göbü’den Türkali’ye, buradan Saltukova’ya kadar bölgenin gelişmesi anlamına gelir. Bu Zonguldak için , gaz sahasının getireceği gelişmelerden daha etkili olabilir.
