Edinilen bilgiye göre, emeğin başkenti kömür kent Zonguldak’taki hayvan sağlığı çalışmaları kapsamında bu yılın 10 Ağustos tarihine kadar 4 bin 84 ineğe suni tohumlama (yapay dölleme) gerçekleştirildi.
‘’SUNİ TOHUMLAMA YÜKSEK VERİMLİ IRKLAR ELDE EDİLMESİNİ SAĞLAR’’
2022’de 6 bin 842 ineğe suni tohumlama yapıldığına işaret eden yetkililer, şöyle konuştu:
‘’Kentimizde suni tohumlama umduğunuzdan fazla ilgi görüyor.
Suni tohumlama, ırkın genetik ve fiziksel özelliklerinin iyileştirilmesini sağlar. Sığır ırkının dış özelliklerinin yanı sıra genetik özelliklerini de geliştirmeyi amaçlayan suni tohumlama, yüksek verimli ırklar elde edilmesini sağlar. Suni tohumlama ile kaliteli bir boğadan elde edilen spermalar yıllarca saklanır.
Suni tohumlamanın yaygın hale getirilerek
proje ile hayvanların ıslah edilmesi, verimin artırılması ve et ihtiyacının karşılanması amaçlanmaktadır.
‘SUNİ TOHUMLAMAYLA HAYVAN VARLIĞI VE KALİTESİ ARTIRILMAKTADIR’
Suni tohumlama ile mevcut sığırların ıslah edilmesi sağlanacak, hem de kaliteli ve yüksek verime sahip buzağılar elde edilecek. Suni tohumlama ile hayvan varlığı ve kalitesi de artırılmaktadır.
Suni tohumlama ile hayvansal verimde maksimum artış hedefleniyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı Hayvancılık Genel Müdürlüğü, hayvanların gen özelliklerinden faydalanarak damızlık değer tespitinin yapıldığı 'Genomik Seleksiyon' çalışmalarını sürdürüyor. Bu teknoloji ile DNA dizilerinin kullanımıyla yürütülen çalışmalardan elde edilen gen haritaları çıkarılarak gen bilgileri kullanılıp, verim özellikleri yönünden damızlık değer tespiti tahmininde bulunulabiliyor.
‘DAMIZLIK, SPERMA VE EMBRİYO KULLANIMINDA DIŞA BAĞIMLILIK AZALTILACAK’
'Genomik Seleksiyon' ile Türkiye'de uygun damızlık materyal temini, yerli imkanlarla karşılanabilecek; damızlık, sperma ve embriyo kullanımında dışa bağımlılık azaltılacak. Proje ile yüksek verimli hayvanlardan elde edilen spermalar ile suni tohumlama yapılarak hayvansal üretimde maksimum artışın sağlanması hedefleniyor.
‘YÜKSEK VERİMLİ IRKLARIN TEMİNİ İLE HAYVANSAL ÜRETİMDE MAKSİMUM ARTIŞ HEDEFLENİYOR’
Genomik teknolojilerin hayvan ıslahında uygulamaya aktarılması ile ulusal ölçekte Türkiye'nin ihtiyaç duyduğu yüksek kalitede damızlık hayvan üretimi ve rekabetçi hayvansal üretiminin önü açılacak. 2016 yılında başlanan 'Genomik Seleksiyon' çalışmaları ile siyah alaca (Holstein) ırkında referans popülasyon oluşturulma süreci tamamlandı. Simental ırkındaki çalışmalar ise devam ediyor. Genomik damızlık değer tespiti yapılan siyah-alaca ve simental ırkı boğalardan elde edilen spermaların suni tohumlama uygulamalarında kullanılması ile yüksek verimli ırkların temini ile hayvansal üretimde maksimum artış hedefleniyor.
‘GEN HARİTALARI ÇIKARILIYOR’
Hayvanlarda ekonomik verim özelliklerinin çok sayıda gen tarafından belirlenmesi, yüksek verim açısından yetiştiricilerin önünde önemli engel olarak duruyor. Tarım ve Orman Bakanlığı'nın yürüttüğü 'Genomik Seleksiyon' çalışmaları ise bu engeli ortadan kaldırarak sorun olmaktan çıkarıyor. 'Genomik Seleksiyon' ile büyükbaşlar üzerinde birçok gen bölgesi tarafından kontrol edilen ve verim özelliklerini belirleyen genler tespit ediliyor. Bu teknoloji sayesinde, DNA dizilerinin kullanımı ile yürütülen çalışmalardan elde edilen gen haritaları çıkarılıyor. Gen haritaları sayesinde gen bilgileri kullanılarak, verim özellikleri yönünden damızlık değer tespiti tahmininde bulunulabiliyor. Bu damızlık değer tespiti sayesinde boğaların daha buzağı iken DNA’ları inceleniyor ve ileride istenilen verimi sağlayacak uygun boğa olup olmayacaklarına karar verilebiliyor. Yetiştiriciler daha küçük yaşta sığırlarının damızlık olarak kullanılıp kullanılamayacağını bu teknoloji sayesinde test yaptırarak öğrenebiliyor.’’
SUNİ TOHUMLAMA NEDİR?
Hayvan yetiştiriciliği ve ıslahında suni tohumlama vazgeçilmez bir yöntemdir. Irk ıslahında dünyada en çok kullanılan yöntem olan suni tohumlama yüksek verimli nesil elde etmek için uygulanır. Dünyada oldukça yaygın olan suni tohumlama yöntemi ülkemizde de son yıllarda sıklıkla yapılmaktadır.
Suni tohumlama, dişi hayvanın kızgınlık zamanında genital kanalına spermaların bir alet aracılığıyla uygun şekilde yerleştirilmesidir. Suni tohumlama uygulaması tüm dünyada özellikle süt sığırı çiftliklerinde rutin bir şekilde yapılmaktadır.
SUNİ TOHUMLAMANIN DOĞAL TOHUMLAMAYA GÖRE AVANTAJLARI
Suni tohumlama, ırkın genetik ve fiziksel özelliklerinin iyileştirilmesini sağlar. Sığır ırkının dış özelliklerinin yanı sıra genetik özelliklerini de geliştirmeyi amaçlayan suni tohumlama, yüksek verimli ırklar elde edilmesini sağlar. Suni tohumlama ile kaliteli bir boğadan elde edilen spermalar yıllarca saklanır.
Suni tohumlama yöntemiyle boğadan çiftleşme yoluyla geçebilecek hastalıkların yayılması engellenmiş olur. Kolay buzağılama yeteneği önceden tespit edilen boğa tohumları tercih edilirse güç doğum sorunu yaşanmamış olur. İneğin verim dışındaki diğer eksikleri suni tohumlama yöntemiyle giderilir.
Suni tohumlama ile doğacak yavrunun cinsiyeti tespit edilebilir. Suni tohumlama ayrıca hayvan sahibine cinsiyet seçme hürriyeti verir. Suni tohumlama boğasından, tohumlama boğasına bağlı olarak çok fazla yavru elde edilebilir.
Suni tohum rahatlıkla elde edilebilmektedir. Özel tekniklerle dondurulmuş sperma dünyanın her yerine taşınabilir yerli ya da ithal en kaliteli boğalara ait spermalara rahatlıkla ulaşma imkanı sağlar. Doğal yollarla bir boğadan elde edilebilecek yavrudan daha fazlası suni tohumlama tekniğiyle rahatlıkla elde edilebilir.
SUNİ TOHUMLAMA NASIL YAPILIR?
Suni tohumlama ineklerin kızgınlık zamanında yapılır. İnekler ortalama 21 günde kızgınlık gösterir. İlk kızgınlık sabah görüldüyse öğleden sonra suni tohumlama yapılması söz konusudur. Öğleden sonra görülmesi durumunda ise sabah saatlerinde suni tohumlama yapılabilir. Suni tohumlamanın yapılabilmesi için kızgınlık zamanının gözlenmesi gerekir. Kızgınlığın görülmesinden 8-12 saat sonra yapılan tohumlama yüksek olasılıkla tutacaktır.
Suni tohumlamada kızgın haldeki ineğin rahmine boğa tohumunun özel bir alet yardımıyla bırakılır. Erkek hayvanın doğal aşımla yapmış olduğu eylemi dişinin döllenme yollarına özel bir aletle bırakılması söz konusudur.
HABER: ORHAN AKYÜZ
