Türkiye’de 2023 yılında taş kömürü tüketiminde en büyük payın yüzde 63,81’lik oranla termik santrallerin oluşturduğu tespit edildi.
Araştırmacı gazeteci Orhan Akyüz’ün haberine göre, Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Genel Müdürlüğü’nün 2024 yılı mayıs ayında yayınlanan “2023 Yılı Taşkömürü Sektör Raporu”nda, Türkiye’de taş kömürünün sektörel kullanımı değerlendirildi.
“Termik santraller, 2023 yılında yüzde 63,81’lik taş kömürü tüketti”
Raporda, şu görüşlere yer verildi:
“Ülkemizde 2023 yılında taş kömürü tüketiminde en büyük pay yüzde 63,81’lik oranla termik santrallerin olmuştur. Geriye kalan tüketim ise yüzde 14,64 oranında kok fabrikaları, yüzde 2,35 oranında demir-çelik fabrikaları, yüzde 10,97 oranında sanayi (demir-çelik sanayi hariç) ve yüzde 8,23 oranında diğer sanayi olarak gerçekleşmiştir.
1970 yılında 1,8 milyon ton olan kok fabrikalarının kömürü tüketimi, 1990 yılında 4,7 milyon Tom seviyesine kadar çıkmış. 2000’li yıllarda ise 4 milyon ton/yıl seviyelerinin üzerinde seyretmiştir. 2023 yılında ise kok fabrikalarında tüketilen taş kömürü miktarı 5 milyon 690 bin 88 ton olmuştur.
‘Termik santraller, 2020-2024 yıllarını kapsayan 4 yıllık süreçte 24.7 milyon ton taş kömürü tüketti’
2020-2023 yıllarını kapsayan 4 yıllık süreçte termik santraller 24 milyon 793 bin ton, kok tesisleri 5 milyon 690 bin ton, demir-çelik sanayi 915 bin ton, sanayi (demir-çelik sanayi hariç) 4 milyon 262 bin ton, diğerleri 3 milyon 197 bin ton olmak üzere toplamda 38 milyon 857 bin ton taş kömürü tüketmişlerdir.
2000-2022 döneminde Türkiye’nin Gayri Safi Yurt İçi Hasılası (GSYİH) 2001 ve 2009 yılları hariç olmak üzere sürekli bir artış göstermiş be 2000 yılına kıyasla yüzde 188,6 oranında büyümüştür. Yıllık bazda ortalama büyüme oranı ise yüzde 4,9 olarak gerçekleşmiştir. Ekonomik büyüme dinamiklerine çok duyarlı olan birincil enerji tüketimi, söz konusu dönemde yüzde 98,6 oranında artmış GSYİH’ye göre daha düşük bir artış eğilimi göstermiştir. Dolayısıyla anılan dönemin başlangıcı ve sonu itibariyle bir birim kayma değer üretmek için kullanılan enerji miktarı azalmıştır.
Türkiye’de sanayi sektörünün birçok muadil ülkeye göre enerji yoğun bir yapıya sahip olması, özellikle imalat sanayisindeki tesislerde enerji maliyetlerinin rekabetçiliği doğrudan etkileyen bir bileşen olmasına yol açmaktadır. İklim değişikliğiyle mücadele kapsamında yoğunlaşan emisyon azaltın arayışları ve Anayasa Mahkemesi (AYM) kapsamında gündeme gelen yeni uygulamalar sektörün enerji tüketimini azaltmaya ve enerji verimliliğini iyileştirmeye yönelik çabalarını güçlendirmektedir.
‘Sanayi sektöründeki nihai enerji tüketimi artmıştır’
Sanayi sektöründeki nihai enerji tüketimi 2012-2022 döneminde yüzde 27,4 artarak 29,9 Milyon Ton Eşdeğer Petrol’den (MTEP) yüzde 38,1 MTEP’e yükselmiştir. Enerji talebindeki yıllık ortalama artış oranı yüzde 2,45 olarak kaydedilen sektörün nihai enerji tüketimindeki payı 2022 yılında yüzde 31,6 gerçekleşmiştir.
‘2023 yılı kaynak türlerine göre elektrik üretimi yüzde 100 olmuştur’
2023 yılı kaynak türlerine göre elektrik üretimi kömür yüzde 36,3, doğal gaz yüzde 21,4, hidroelektrik enerji yüzde 19,6, rüzgar yüzde 10,4, güneş yüzde 5,7, diğer kaynaklar yüzde 3,2 ve jeotermal yüzde 3,4 olmak üzere toplamda yüzde 100 olmuştur.
‘Ülkemiz elektrik enerjisi tüketimi 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 0,2 oranında azaldı’
Ülkemiz elektrik enerjisi tüketimi 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 0,2 oranında azalarak 330,3 Tera Watt Saat (TWh), elektrik üretimi ise bir önceki yıla göre yüzde 0,6 azalarak 326,3 TWh gerçekleşmiştir.
‘Ülkemiz elektrik tüketiminin 2025 yılında 380,2 TWh seviyesine ulaşması bekleniyor’
Türkiye Ulusal Enerji Planı çalışmalarının sonuçlarına göre elektrik tüketiminin 2025 yılında 380,2 TWh, 2030 yılında 455,3 TWh, 2035 yılında da 510,5 TWh seviyesine ulaşması beklenmektedir.
‘2024 yılı ocak ayı sonu itibariyle ülkemiz kurulu gücü 107.271 Megavata (MW) ulaşmıştır’
2024 yılı ocak ayı sonu itibariyle ülkemiz kurulu gücü 107.271 Megavata (MW) ulaşmıştır. Kurulu gücümüzün kaynaklara göre dağılımı da yüzde 29,8’i hidrolik enerji, yüzde 23,7’si doğal gaz, yüzde 20,3’ü kömür, yüzde 11,1’i rüzgar, yüzde 11,0’ı güneş, yüzde 1,6’sı jeotermal ve yüzde 2,5’i diğer kaynaklardır.
‘Ülkemizdeki elektrik enerjisi üretimi santrali sayısı 15 bin 959’a yükselmiştir’
Ayrıca ülkemizde elektrik enerjisi üretimi santrali sayısı 2024 yılı ocak ayı sonu itibariyle 15 bin 959’a (lisanssız santraller dahil) yükselmiştir. Mevcut santrallerin 760 adeti hidroelektrik, 68 adeti kömür, 565 adeti rüzgar, 65 adeti jeotermal, 357 adeti doğalgaz, 13 bin 872 adeti güneş ve 474 adeti diğer kaynaklı santrallerdir.”