Zonguldak Valisi Mustafa Tutulmaz,
‘’Buradan bir hemşehrimiz, talip olduğu orayı (Rombaki Konağı) butik otel haline getirip turizme kazandırmak istiyor’’ dedi.
Vali Tutulmaz, Rombaki Konağı ile ilgili sorumuz üzerine şöyle konuştu:
‘’Şimdi bir girişimcimiz oraya (Rombaki Konağı) talip oldu. Buradan bir hemşehrimiz, ‘ben burayı bir butik otel haline getirip turizme kazandırmak istiyorum’ dedi. Tabii buranın mülkiyeti hazineye, ondan sonra binalar TTK'ya (Türkiye Taşkömürü Kurumu), geçici kullanma yetkisi de Özel İdare'ye (Zonguldak İl Özel İdaresi) ait. Yani böyle bir yapı var. Şimdi, orayı Özel İdare bıraktı ve dedi ki tamam ben kullanmıyorum. Şu anda hazine ve o girişimci şahıs arasında birkaç tur görüşmeler oldu. Yani önce kiralayarak bu işi götürebilir mi, götürebilir ama bu sefer çok yatırım yapması gerekiyor. O yapılan yatırım sadece restorasyonuyla bitmeyecek, yani bir sürü maliyeti var. Yatırımcının buranın mülkiyetini almakla ilgili talebi oldu, şu anda rayiç bedeli üzerinden çalışma yapılıyor. Eğer o rayiç değeri o girişimciyi tatmin edecek bir değerse, kurumlar da anlaşabilirlerse, o tür bir durum söz konusu şu anda, bu şeyde merkezde yani.
Bunların hepsi mümkün. Örneğin orada her ev ayrı bir amaçla turizme kazandırılmalı. Yani lojman olmaktan ziyade, artık o bölge bu şekilde kullanılıyor. Yine Üzülmez bölgesinde buna benzer evler olduğunu söylediler. Bunların hepsi kazandırılmalı. Yalnız gerçekçi olalım, bunları devlet eliyle yapmak mümkün değil.’’
‘’YÜKLÜ MASRAFLAR YAPMAYI GÖZE ALABİLEN BİR GİRİŞİMCİMİZ VAR’’
‘’Burada turizm olur’’ diyen Tutulmaz, ‘’Üç yıldır burada turizmin olabileceğini göstermeye çalıştık. Şu anda o girişimcimizin Rombaki Konağı’na yönelik yapması gereken masraf az değil. Hani burada ticari olduğu için şey yapmayalım, ama yani bayağı yüklü masraflar yapmayı göze alabilen bir girişimcimiz var. Yani bunun sayıları yarın bugün bir, sonradan beş ve belki yirmi olacak. Onun için bu şeyler ancak özel sektörle olacaktır’’ diye konuştu.
‘’BUNLAR DEVLET ELİYLE OLMAZ, DEVLET OLGUNLAŞMA ENSTİTÜSÜ YAPIYOR’’
Tutulmaz, şöyle devam etti:
‘’Şu olması lazım bu konaklarla ilgili...
Yani özel sektör eliyle biri lokanta olur, birisi sergi merkezi olur, birisi bir kültürel değeri olur. O bölgede insanlar gezerken hem tarihe gidecek hem de bugünün hazzını alacak. Bunlar devlet eliyle olmaz, para harcayamaz, hiçbir yerde de harcamıyor zaten. Sizin ki vatandaşa rehberlik yapmak, yol göstermek, ‘burada bak böyle bir şey var’ demek. Yoksa devletin yapıp restore edip burayı bir şey haline getireyim çalışması olmaz. Devlet ne yapıyor? Olgunlaşma Enstitüsünü şu anda yapıyoruz. Örnek, tarihi bir binayı aslına uygun olarak restore ediyoruz. Ondan sonra orada bir Olgunlaşma Enstitüsü yaratıyoruz, gelenler bir taraftan gezecekler. Belki tarihte böyle bir bina varmış diyecekler. Bir taraftan da içinde bizim buranın kültürünün gelecek kuşaklara aktarılmasını sağlayacak, eğitim faaliyetleri verecek veya çalışmalar yapılacak.’’
‘’KÜLTÜR VARLIKLARIYLA İLGİLİ OLANLAR DA ÇETREFİLLİ İŞLER ÇIKIYOR’’
Vali Tutulmaz, sözlerini şöyle tamamladı:
‘’Üzülmez Kültür Vadisi benden önceki iki vali döneminde konuşuluyordu, onların
hazırladıkları o çalışmaların üzerine bizim dönemimizde ihale yapılarak başladık. Yani iki vali ve benim dönemim, yani üç vali döneminde ancak bitiyor. Şimdi devletin bir kaynak bulması, kaynağın harcama süreci öyle kolay olmuyor. Yani buna ihaleye çıkıyorsun, itirazlar oluyor, müteahhit yarıda bırakıyor, şu oluyor, bu oluyor. Bir sürü sıkıntılar oluyor. Bilhassa bu tür özel konularda yani işte bir okul yaptığında belki bu biraz daha kolay oluyor da bu tür kültür varlıklarıyla ilgili olanlar da çetrefilli işler çıkıyor. Bizim
Üzülmez Kültür Vadisi en az bir yıl gecikti. Niye gecikti? Çünkü öngörülemeyen çalışmaya başlandığında öngörülemeyen kat çıktı aşağıda, bir kat daha çıktı. Şimdi bir kat daha aşağıya girilebilmesi için Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’ndan izin alınması gerekiyor. Bu kurul geldi, inceledi, karar verdi, bir kat aşağı inildi. Bu sefer bu nasıl yapılacak? Tamam temizlendi, temizlendikten sonra o bölge nasıl yapılacak? Yeni bir proje hazırlama, en az bir yıla mal oldu. Yani bu kültür şeylerinde tamam yıkıp geçelim şeklinde olmuyor. Oradaki öngörülemeyen hiç kimsenin o güne kadar bilmediği aslında bir kat daha varmış. Zaman içerisinde doldurulmuş. Çalışmaya başlayınca o kat ortaya çıktı. Bir kat daha çıktı.’’
111 YILLIK ROMBAKİ KONAĞI
İmza Gazetesi adına araştırmacı gazeteci Orhan Akyüz’ün, derlediği bilgilere göre,
TTK Üzülmez Müessese Müdürlüğü’ne bağlı Asma Mahallesi’ndeki
Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 25.04.1988 tarih ve 787 sayılı kararıyla ‘Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı’ olarak atıl durumdaki buram buram tarih kokan bir asrı aşkın 111 yıllık Rombaki Konağı tescil edildi.
Karaelmas Maden Şehitleri Müzesi Tasarım Danışmanı Ekrem Murat Zaman tarafından hazırlanan Müze Kataloğu’ndan edindiği bilgiye göre, Rombaki Konağı, şöyle anlatılıyor:
Zonguldak’ta numaralandırılan ocaklardan biri de demiryolunun sol tarafında, 63 numaralı Haci oğlu Yorgi Panopolos ve Kaptan Petko’nun Kerpiçlik Ocağı’dır. Ocağa 60 parça hisse itibar edilerek 30 parçası Hacıoğlu Yorgi Panopoulos'in ve diğer 30 parçası da Yorgi Rombaki'nin olmak üzere üretim yapacaklarına dair 25 Mayıs 1892 tarihli kefaletname gereği yeni bir tezkire (ruhsat) verilmişti.
1899 yılında Odesiya Rombaki’nin ölümü üzerine, 100 ve 63 numaralı işletme ruhsatları sahiplerinin (Panopoulos ve Rombaki'nin) varisleri (ve hissedarlar) tarafından Dr. Panayot Dünyas Efendi, mirasçıların vekili tayin edildi. Doktor Dünyas Efendi ile Ereğli Şirketi arasında yapılan anlaşmaya göre, üretilen kömürün satışı Ereğli Şirketi tarafından yapılacaktı.
Ereğli kömür havzasında çok sayıda yerli yabancı madencilik şirketinin İşletmecilik faaliyetleri yürüttüğü dönemde sanayi tesislerinin yanı sıra sosyal tesislerin de yapıldığı görülür.
63 Ocakları direktör evi ve yönetim binası olarak kullanılan ve Odesiya Rombaki tarafından yaptırılan Rombaki Konağı’nın yapım yılı 1912’dir.
BÜYÜK ÖNDER ATATÜRK ROMBAKİ KONAĞI’NDA
Rombaki Konağı; Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün, 26 Ağustos 1931 tarihindeki Zonguldak ziyaretinde, TÜRKİŞ Ocaklarında yaptığı teknik gezide bilgi aldığı mekândır.
1937 yılına kadar TÜRKİŞ Müdür Lojmanı olarak kullanıldıktan sonra bir süre boş kalan konak, 1938-1946 yılları arasında misafirhane olarak kullanıldı. 1946–1947 yılları arasında yapılan tadilattan sonra sinemanın üst kısmında bulunan (1937’de yaptırdığı 10 yataklı) Amelebirliği Dispanseri, bu binaya taşındı. EKİ (Ereğli Kömürleri İşletmesi, şimdiki adıyla TTK) Üzülmez Hastanesi’ne dönüştürülen konak, 1957 yılı sonuna kadar 25 yataklı EKİ Üzülmez Hastanesi olarak kullanıldı. Bunun nedeni, mevcut sağlık kuruluşlarının 1942 yılının eylül ayından itibaren Ereğli Kömürleri İşletmesi’ne devredilmiş olmasıydı. 1958’den sonra müessese müdürlüğü tekrar konağa taşındı ve uzun yıllar Üzülmez Müessese Müdürlüğü binası olarak kullanıldı. 2000 yılında müessese müdürlüğü, ‘’Türkiş Bekar Pansiyonu’na’ taşındıktan sonra konak müessese misafirhanesine dönüştürüldü. Daha sonra da TTK tarafından 49 yıllığına Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) Genel Müdürlüğü’ne bedelsiz tahsis edilen “Üzülmez Huzurevi ve Rehabilitasyon Merkezi” 2004'te kapatıldı.
TTK tarafından küçük çaplı onarımlar yapılan bina misafirhane hizmeti verdi, son 10 yıldır Üzülmez Müessesesi Misafirhanesi olarak kullanıldı, 2019 yılından sonra BAKKA Projesi kapsamında vilayet emrine verildi.
HABER-FOTOĞRAFLAR: ORHAN AKYÜZ