Zonguldak’taki İmza Gazetesi’nin internet haber sitesinde, araştırmacı gazeteci Orhan Akyüz’ün gündeme taşıdığı haberde, Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün bilgi aldığı ve bahçesinde oturduğu öğrenilen “TTK Rombaki̇ Konağı Çocuk Bilim Merkezi” yapılması planlanan Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun (TTK) mezbelelik içler acısı yürekleri sızlatan görünümlü buram buram tarih kokan 111 yıllık Rombaki Konağı’nın alanındaki kirli ve paslı Atatürk Anıtı boyanarak pırıl pırıl oldu, çevresindeki otların tamamı biçilerek temizlendi, kamuoyu dört gözle konağın turizme kazandırılmasını sabırsızlıkla bekliyor.
Akyüz’ün, gazetemizin internet haber sitesinde 15 Haziran’da yer bulan haberinde, TTK Üzülmez Müessese Müdürlüğü’ne bağlı Asma Mahallesi’ndeki Ankara Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 25.04.1988 tarih ve 787 sayılı kararıyla ‘Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlığı’ olarak tescil edilen Rombaki Konağı’nın atıl durumu dile getirilmişti.
Ayrıca ‘’TTK Rombaki̇ Konağı Çocuk Bilim Merkezi’’ yapılması planlanan konağın tabelasının 5 yıl önce yolun kenarına yerleştirildiği, konağın ve bulunduğu alanın bakımsızlığını görenlerin içinin sızladığı, adeta kaderine terk edilerek bağımlıların ve hırsızların uğrak mekanı haline gelmesinden endişe edildiği, yüzyılı aşkın buram buram tarih kokan konağın boyasız, duvarlarının rutubetli ve sıvalarının döküldüğü, bazı pencerelerinin ve beton zeminleri ile merdivenlerinin kırık, çevresinin yabani büyük otlarla kaplı olmasıyla ‘’mezbelelik’’ görüntüsü oluşturduğu, konağın yanı sıra Atatürk Anıtı’nın zemini ile çevresinin otlarla kaplı kaderine terk edilişi ve yanındaki bayrak direklerinin boyasız pas tutmuş halini görenlerin hüzünlendiği, köklü tarihi 111 yıla dayanan konağın mezbele halinde durduğu, çürümeye terk edilişine göz yumulmasına ise anlam verilemediği anlatılarak haber kamuoyuna duyurulmuştu.
BUGÜNE KADAR NEREDEYDİNİZ?
Haberin yayınlandığı gün, Zonguldak Valiliği’nin emriyle ivedilikle kurumun genel müdürlüğü üst düzey yetkilileri tarafından TTK Üzülmez Müessese Müdürlüğü’nün aranması ile birlikte Rombaki Konağı’nın çevresindeki yabani otları 8 kişiden oluşan görevlilerin hummalı çalışmalarıyla makinelerle biçerek düzenlemeleri yönünde görüşlerine başvurduğumuz bazı vatandaşlar, ‘’bugüne kadar neredeydiler’’ diyerek tepki gösterdiler.
ATATÜRK ANITI PIRIL PIRIL
Bu arada atıl bırakıldığı görülen tarihi konağın alanında temizliğin yanı sıra paslı ve kirli görünümdeki Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk Anıtı’nın boyasının yapılarak pırıl pırıl olmasından memnuniyet duyulduğu öğrenildi.
OTLARI BİÇMEKLE GÖZ BOYAMAYIN, ASLOLAN KONAĞI TURİZME KAZANDIRIN
TTK yetkililerinden; sadece otları biçmekle göz boyamamaları, aslolan 111 yıllık köklü tarihe tanıklık eden konağın turizme kazandırılmasının sağlanmasını ve ivedilikle resmî güvenlik görevlisi bulundurulmasını,
bunun için Zonguldak’ta yaşayan herkese ve gelecek kuşaklara borçlu olduklarının emeğin başkenti kömür kentin bireyi olarak hatırlatmayı kendimde görev ahdetiyorum.
Tarihi Rombaki Konağı’nın kaderine terk edilerek yok olmasına göz yumanları tarihin affetmeyeceğini dile getiriyorum, aynı zamanda tarihi yapılarına sahip çıkmayan sorumlu yöneticileri de vicdanlarıyla baş başa bırakıyorum.
ROMBAKİ KONAĞI
Karaelmas Maden Şehitleri Müzesi Tasarım Danışmanı Ekrem Murat Zaman tarafından hazırlanan Müze Kataloğu’ndan edinilen bilgiye göre, Rombaki Konağı, şöyle anlatılıyor:
Zonguldak’ta numaralandırılan ocaklardan biri de demiryolunun sol tarafında, 63 numaralı Haci oğlu Yorgi Panopolos ve Kaptan Petko’nun Kerpiçlik Ocağı’dır. Ocağa 60 parça hisse itibar edilerek 30 parçası Hacıoğlu Yorgi Panopoulos'in ve diğer 30 parçası da Yorgi Rombaki'nin olmak üzere üretim yapacaklarına dair 25 Mayıs 1892 tarihli kefaletname gereği yeni bir tezkire (ruhsat) verilmişti.
1899 yılında Odesiya Rombaki’nin ölümü üzerine, 100 ve 63 numaralı işletme ruhsatları sahiplerinin (Panopoulos ve Rombaki'nin) varisleri (ve hissedarlar) tarafından Dr. Panayot Dünyas Efendi, mirasçıların vekili tayin edildi. Doktor Dünyas Efendi ile Ereğli Şirketi arasında yapılan anlaşmaya göre, üretilen kömürün satışı Ereğli Şirketi tarafından yapılacaktı.
Ereğli kömür havzasında çok sayıda yerli yabancı madencilik şirketinin İşletmecilik faaliyetleri yürüttüğü dönemde sanayi tesislerinin yanı sıra sosyal tesislerin de yapıldığı görülür.
63 Ocakları direktör evi ve yönetim binası olarak kullanılan ve Odesiya Rombaki tarafından yaptırılan Rombaki Konağı’nın yapım yılı 1912’dir.
BÜYÜK ÖNDER ATATÜRK ROMBAKİ KONAĞI’NDA
Rombaki Konağı; Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün, 26 Ağustos 1931 tarihindeki Zonguldak ziyaretinde, TÜRKİŞ Ocaklarında yaptığı teknik gezide bilgi aldığı mekândır.
1937 yılına kadar TÜRKİŞ Müdür Lojmanı olarak kullanıldıktan sonra bir süre boş kalan konak, 1938-1946 yılları arasında misafirhane olarak kullanıldı. 1946–1947 yılları arasında yapılan tadilattan sonra sinemanın üst kısmında bulunan (1937’de yaptırdığı 10 yataklı) Amelebirliği Dispanseri, bu binaya taşındı. EKİ (Ereğli Kömürleri İşletmesi, şimdiki adıyla TTK) Üzülmez Hastanesi’ne dönüştürülen konak, 1957 yılı sonuna kadar 25 yataklı EKİ Üzülmez Hastanesi olarak kullanıldı. Bunun nedeni, mevcut sağlık kuruluşlarının 1942 yılının eylül ayından itibaren Ereğli Kömürleri İşletmesi’ne devredilmiş olmasıydı. 1958’den sonra müessese müdürlüğü tekrar konağa taşındı ve uzun yıllar Üzülmez Müessese Müdürlüğü binası olarak kullanıldı. 2000 yılında müessese müdürlüğü, ‘’Türkiş Bekar Pansiyonu’na’ taşındıktan sonra konak müessese misafirhanesine dönüştürüldü. Daha sonra da TTK tarafından 49 yıllığına Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) Genel Müdürlüğü’ne bedelsiz tahsis edilen “Üzülmez Huzurevi ve Rehabilitasyon Merkezi” 2004'te kapatıldı.
TTK tarafından küçük çaplı onarımlar yapılan bina misafirhane hizmeti verdi, son 10 yıldır Üzülmez Müessesesi Misafirhanesi olarak kullanıldı, 2019 yılından sonra BAKKA Projesi kapsamında vilayet emrine verildi.
HABER: ORHAN AKYÜZ
FOTOĞRAFLAR: ORHAN AKYÜZ