Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Genel Müdürlüğü, ısınma amaçlı kullanılan taş kömürünün yakma tekniğine yönelik bilgilendirme duyurusunda bulundu.
“TAŞ KÖMÜRÜ, UZUN SÜRE YANMASI BAKIMINDAN EN DEĞERLİ KATI YAKITTIR”
Gazeteci Orhan Akyüz’ün haberine göre, TTK’nın kurumsal resmi internet web sitesinden yapılan duyuruda, şöyle denildi:
“Taş kömürünün ana bileşeni karbon olup ayrıca içeriğinde oksijen, hidrojen, azot,
kükürt, nem ve kül barındırır. Kömürün kalitesi ve değeri, oluşma zamanı ve bileşenlerindeki karbon miktarıyla ölçülür. Bu anlamda en eski kömür olan antrasit ile en yeni kömür linyit arasında yer alan taş kömürü gerek üstün özellikleri ve yüksek kalori değerleri, gerekse uzun yanma süresi bakımından en değerli katı yakıttır.
‘TAŞ KÖMÜRÜ İLE YAKILAN SOBA VEYA KALORİFER KAZANLARI, KESİNLİKLE ÜSTTEN TUTUŞTURULARAK YAKILMALI’
Dolayısıyla içeriğindeki karbon ve uçucu
maddeler açısından zengin ve alevli yanma özelliği bulunan taş kömürünün ısınma amaçlı yakılması esnasında meydana çıkan gazların yanmadan baca gazına karışarak çevreye yayılması önlenmelidir. Bu nedenle taş kömürü ile yakılan soba veya kalorifer kazanlarının kesinlikle üstten tutuşturularak yakılması gerekmektedir. Böylece ilk yanma esnasında çok yoğun ve yanıcı karbonize gazların önemli bir kısmının alevli bir şekilde yanarak baca gazına gitmesi önlenecektir.
‘ALTTAN YAKMADA İS VE KARBONMONOKSİTİN BACA GAZIYLA ÇEVREYE YAYILDIĞI GÖRÜLECEKTİR’
Soba ve kalorifer kazanlarının alttan yakılması halinde ise tutuşturma işlemi zor
olacağından tam yanma sağlanıncaya kadar alevler ve sıcak gazlar direkt kömürün içinden geçerek kömürün daha fazla karbonize olmasına ve yanamadan baca gazına karışmasına, dolayısıyla da atmosfere salınmasına sebep olacaktır. Diğer taraftan alttan yakmada yanma hızının kontrol edilmesi zor olmakta, yanmayı yavaşlatmak için soba kapakları kapatıldığında yüksek miktarda is ve karbonmonoksitin baca gazıyla çevreye yayıldığı görülecektir. Sonuç olarak
gerek gazlaşma ve yozlaşmanın daha yavaş olması, gerekse daha uzun süre ve dengeli bir yanma ortamının sağlanarak en üst verimliliğin yakalanması için taş kömürü kullanılan yakma sistemlerinin üstten yakılması zorunludur.
‘YANMA’
Yakıtların, havanın oksijeni ile ısı ve ışık çıkararak birleşmesine yanma denir.
‘İYİ YANMA’
Yakıtın yeterli miktarda hava ile karışması sonucu kömürün içindeki gazların en çok yandığı üstten yakma durumudur. Bu nedenle yakıtın oksijenle reaksiyonunun tam olması için soba ve kalorifer kazanları üstten yakılarak ateşin alta doğru ilerleyip uçucu maddeleri tam yakması sağlanmalıdır.
‘İYİ YANMANIN BELİRTİLERİ’
Bacadan çıkan renksiz gazlar, parlak ve mavi renkli alevler ile külün üzerine düşen ışık iyi yanmanın belirtilerini oluşturur.
‘KÖTÜ YANMA, ZEHİRLENMELERE SEBEP OLUYOR’
Yanma için gerekli havanın elde edilememesi veya kalitesiz yakıt sonucu ortaya çıkan yanmadır. En verimsiz yanma, soba ve kalorifer kazanlarının alttan yakıldığında oluşur. Bu durumda, ateşin alttan yukarıya doğru ilerleyeceğinden ısınma nedeniyle açığa çıkan gazlar, alttan
gelen hava akımı gücüyle yanmadan atmosfere karışacağı gibi bulunduğu ortama yayılarak zehirlenmelere sebep olur.
‘KÖTÜ YANMANIN BELİRTİLERİ’
Bacadan çıkan siyah ve sarı dumanlar, isli ve donuk alevler ile yanmış kömürde aşırı cüruf oluşumu kötü yanmanın belirtilerini yansıtmaktadır.
‘KÖTÜ YANMANIN SONUÇLARI’
Hava kirliliği, yakıt israfı ve verimli ısının sağlanamaması dolayısıyla ısıtılacak yerlerin ısıtılamaması.
‘İYİ YANMA İÇİN YAPILACAK İŞLER’
Soba ve kalorifer kazanları kesinlikle üstten tutuşturularak 2/3 nispetinde kömür koyularak yakılmalı, soba ve kalorifer kazanları, yeterli hava akımı olan en uygun yere kurulmalı, taş kömürleri ilk yanma anında linyit kömürüne nazaran biraz daha geç tutuşacağından içeriğindeki uçucuların yanmadan atmosfere gitmemesi için tam yanma sağlanmadan kapaklar kapatılmamalı, taş kömürleri yüksek kalori içerdiğinden sobalar ateş tuğlalı veya döküm olmalı ve kalorifer kazanında kömür yastıklama yöntemiyle yakılmalı, yanmaktaki kömüre ilave kömür atılmamalı, ancak kazanlarda besleme yapılırken kazanın içindeki ateş iyice karıştırılıp varsa cüruflar alınmalı ve kalan ateşi geriye doğru iterek boşaltılan yere düzgün şekilde kömür atılmalı, atılan kömürün üzeri gelberi kullanarak arkaya itilen ateş tabakasıyla örtülüp yeniden yakma sağlanmalıdır. Bu durumda, tutuşturmayı hızlandırmak için tahta ve odun parçacıkları ile yeniden ateşleme yapılabilir. Yanmakta olan sobada, kömür belirli aralıklarla süngülenmeli, ilk yakma ve süngüleme esnasında küllük kapağı kapatılmalı, ızgara araları kömür boyutuna uygun ve temiz olmalıdır.
Yakıtın kalitesine dikkat edilmeli, baca genişliği ve yüksekliği yeterli olmalı, cüruf
ve kül temizliği sık sık yapılmalıdır.
Soba, kazan, baca bakımlı ve temiz olmalı, kazanlar ateşçi belgesi bulunan kişilerce 90 derece üzerinde yakılmamalıdır.
ÖNEMLİ NOT
Isınmadan kaynaklanan hava kirliliğinin kontrolü ve önlenmesiyle ilgili Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı
Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nce yayınlanan yönetmelik ve genelgelerde üreticiler kömürün çıkarıldığı il valiliğinden ‘Uygunluk İzin Belgesi’, üreticiler/ithalatçılar, satışın yapılacağı il valiliğinden ‘Satış İzin Belgesi’, tüketiciye doğrudan satış yapmak isteyenler satışın yapılacağı il valiliğinden ‘Katı Yakıt Satıcısı Kayıt Belgesi’ almak zorundadır.
Bu belgeleri almadan satış yapan kişi ve kuruluşlar ile ‘Katı Yakıt Satıcısı Kayıt Belgesi’ olmayan satıcılardan kömür alan tüketicilere Çevre Kanunu uyarınca cezai işlem uygulanmaktadır.
‘Katı Yakıt Satıcısı Kayıt Belgesi’ olmayan satıcılardan kömür almayınız, torbalanmamış dökme kömür almayınız, kömürlerin torba üzerinde yazılı değerleri temsil edecek kalitede olup olmadığına
dikkat ediniz, en ucuz enerjinin tasarruf edilen olduğunu unutmayınız, bu nedenle yüzde 40-50 tasarruf sağlamak ve kullandığınız enerjiyi boşa harcamamak için binalarınızın yalıtım sistemini mutlaka yapınız.”
