Samsun'da, istilacı bir tür olan ve özellikle Karadeniz Bölgesi'nde fındık başta olmak üzere yüzlerce bitki türüne büyük zarar veren “kahverengi kokarca” ile mücadelede kullanılacak 14 bin ‘samuray arısı' düzenlenen törenle doğaya salındı.
Samsun Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitü Müdürlüğü'ne ait laboratuvarda, yumurta parazitoidi olan trissolcus japonicus (samuray arısı) üretimleri başarılı bir şekilde devam ediyor. Üretilen bu samuray arıları Samsun ve bölge illerinde doğaya salınıyor. Ülkesel Entegre Mücadele Yönetimi Projesi çerçevesinde 11 il ile birlikte Samsun'da ilk defa yapılan yaklaşık 14 bin adet samuray arısı salınımı Samsun'un 17 ilçesinde başladı. Çarşamba ilçesi Gökçeçakmak Mahallesi'nde toplanan protokol üyeleri bir fındık bahçesinde samuray arılarını bıraktı. Ayrıca bahçelere kurulan feromon tuzakları ile de kahverengi kokarca ile mücadele edilmesi planlanıyor.
"Yapılacak salımlar ile birlikte doğaya salınan parazitoit sayısı yaklaşık 140 bin olacak"
Düzenlenen törende konuşan Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdür Vekili Doç. Dr. Betül Bayraklı, "Enstitümüzde zararlının Türkiye'ye girişinden itibaren hem popülasyon takibin yapmakta hem de mücadele yöntemleri araştırmaktadır. Bu çalışmaları yürütürken biyolojik mücadelenin de mutlaka mücadele yöntemlerine dahil edilmesi gerektiğini ve bölgemizde biyolojik mücadeleyi başlatabilmek için bir laboratuvara ihtiyaç bulunduğunu fark ettik. Bu nedenle Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı (DOKAP) ve Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliğine projeler vererek onlardan sağladığımız finansal destekler ile 2021 yılında enstitü bünyemizde biyolojik mücadele laboratuvarımızın kurulumunu gerçekleştirdik. Laboratuvarın kurulumunun ardından biyolojik mücadele laboratuvarında çalışan mühendis arkadaşlarımız 2022 yılında İtalya'daki Tarımsal Araştırma ve Ekonomi Konseyi (CREA - Council for Agricultural Research and Economics, Italy) samuray arıcıklarının üretimi ile ilgili eğitim aldılar ve alınan özel izinler ile parazitoidin ithalatını gerçekleştirdik. 2023 yılında da üretim çalışmalarına başlamış ve yaklaşık 20 - 25 bin parazitoit Artvin ve Rize'de doğaya salınmıştır. Bu yıl ise 150 bin adet parazitoit üretilmesini ve kahverengi kokarcanın yoğun olduğu ve riskli kabul edilen 33 ilde doğaya salınmasını hedeflenmiştir. Üretimle ilgili çalışmalarımız tamamlandı ve mayıs ayından itibaren çalımlarımız başladı. Bu gün 6 ilde (Bartın, Samsun, Karabük, Zonguldak) yapılacak salımlar ile birlikte doğaya salınan parazitoit sayısı yaklaşık 140 bin olacaktır. Salım işlemleri Haziran ayı sonunda tamamlanacaktır. Doğaya salım işlemlerimiz bundan böyle her yıl tekrarlanacak. Şu an üretim yapan tek enstitüyüz TAGEM yaptığı projeler ve çalışmalar ile bu laboratuvarların sayısını artırmaya çalışıyor. Daha öncede ifade ettiğim gibi klasik biyolojik mücadele zaman isteyen ve uzun vadeli bir çözüm olarak kabul gören bir yöntem. Bu nedenle uygun zamanda, bakanlığın müsaade ettiği ilaçlarla ve uygun dozda kimyasal mücadelemize, uygun feroman ve tuzaklarla biyoteknik mücadelemize ve kışlak mücadelemize devam etmeliyiz" dedi.
Samsun İl Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Sağlam ise "2017 yılında ülkemize giriş yapmış, 2019 yılında da ilimizde görülmeye başlayan kahverengi kokarca ile mücadele o günden bugüne teknik ekip arkadaşlarımızla beraber gerek mekanik mücadelede gerek biyolojik mücadele ile devam ediyor. Burada salacağımız arılar biyolojik mücadele kapsamındadır. Bakanlığımız kahverengi kokarca ile mücadele programı çerçevesinde 2024 bitki sağlığı programı içerisinde kahverengi kokarca uygulama talimatına göre işlemleri yapıyoruz. Tabiatta bir denge vardır. Bir tane bu böceği gördüm diye burayı ilaçlamamız mümkün değildir" diye konuştu.
Programa ayrıca Çarşamba Kaymakamı Doç. Dr. Şükrü Yıldırım ile kurum personeli katıldı.
Samsun İl Tarım ve Orman Müdürlüğünden alınan bilgilere göre Samsun, 2023 verilerine göre 1 milyon 210 bin 679 dekarlık fındık alanı ve 118 bin 500 tonluk üretim miktarı ile bölge ve Türkiye'de üretiminde 2. sırada yer alıyor. Samsun'da polikültür tarım hâkim olup, başta fındık olmak üzere ekonomik anlamda yetiştirilmekte olan pek çok kültür bitkisi için potansiyel tehdit oluşturan kahverengi kokarca ile biyolojik mücadele önem arz ediyor. Zararlı ile etkin mücadelede biyolojik, biyoteknik ve kimyasal mücadelenin entegre edilerek uygulanması, Samsun tarımının sürdürülebilirliği ile mümkün.
