Merkez Bankası, nisan ayı enflasyon değerlendirmesinde gıda fiyatlarının temelde kırmızı et ve işlenmiş et ürünleri öncülüğünde tarihsel eğiliminin üzerinde artış kaydettiğini belirtti.
Raporda, gıda fiyatlarının kırmızı et ve işlenmiş et ürünleri öncülüğünde tarihsel eğilimin üzerinde artış kaydetti belirtilirken, son dönem gıda fiyatlarındaki görünümle birlikte lokanta-otel grubunda aylık fiyat artışlarının yüksek seyrini koruduğu bilgisi yer aldı.
Rapora göre, nisanda yıllık enflasyon, tüm alt gruplarda düşüş kaydetti. Söz konusu düşüşe en belirgin katkı 2,91 puanla gıda ve alkolsüz içeceklerden geldi.
Aylık enflasyonun seyrinde bir önceki ayda olduğu gibi gıda ve hizmet grupları öne çıkarken, enerji fiyatları belirgin bir oranda geriledi. Gıda fiyatları, temelde kırmızı ve beyaz et ile işlenmiş et ürünlerinin öncülüğünde tarihsel nisan ayı eğiliminin üzerinde artış kaydetti.
Hizmet grubunda ise aylık fiyat artışları alt gruplar genelinde gözlenirken, grubun tüketici yıllık enflasyonuna düşürücü etkisi 0,57 puan oldu. Enerji grubu fiyatları da olumlu seyreden dış fiyat hareketlerinin yansımasıyla önemli ölçüde geriledi.
Nisanda üretici fiyatları, enerji fiyatlarında süregelen azalış eğiliminin desteğiyle sınırlı bir oranda artarken, yurt içi üretici fiyatları yıllık artış oranı 10,34 puan gerileyerek yüzde 55,11 oldu.
Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış verilerle aylık artış oranı B göstergesinde yavaşlarken, C göstergesinde bir miktar yükseldi. Göstergelerin yıllık enflasyonları sırasıyla yüzde 48,02 ve yüzde 45,48 seviyelerine geriledi.
Fiyat artışları, B endeksini oluşturan gruplardan hizmet sektöründe bir önceki aya kıyasla güçlenirken, temel mallarda ılımlı seyrini korudu, işlenmiş gıda grubunda ise zayıfladı.
Bir önceki aya göre, gıda ve alkolsüz içecekler, enerji, temel mallar, hizmet ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları sırasıyla 2,91, 2,15, 0,92, 0,57 ve 0,28 puan azaldı.
HİZMET FİYATLARI NİSANDA YÜKSELDİ
Hizmet fiyatları nisanda yüzde 3,89 yükselirken, grup yıllık enflasyonu 1,31 puan düşüşle yüzde 58,62 oldu.
Bu dönemde yıllık enflasyon ulaştırma grubunda daha belirgin olmak üzere ulaştırma ve lokanta-otel alt gruplarında gerilerken, diğer hizmetler grubunda yatay seyretti, kira ve haberleşmede ise yükseliş kaydetti.
Haberleşme grubunda aylık fiyat artışı yüzde 8,02 ile yüksek bir oranda gerçekleşti. Bu gelişmede, cep telefonuyla yapılan görüşme ile internet ücretlerindeki artışlar belirleyici oldu.
Başta kırmızı et olmak üzere son dönem gıda fiyatlarındaki görünümle birlikte lokanta-otel grubunda aylık fiyat artışları yüksek seyrini korudu.
Ulaştırma hizmetleri aylık fiyat artışı kara yolu ile şehirler arası yolcu taşımacılığındaki artışın etkisiyle yüzde 3,08 olarak gerçekleşirken, bu grupta yıllık enflasyon yüzde 45,44'e geriledi.
Diğer hizmetler alt grubundaki aylık fiyat artışları genele yayılırken, geçen ayın ardından bu dönemde de paket tur fiyatlarında gözlenen yükseliş öne çıktı. Kira alt grubunda da aylık artış yüzde 4,37 ve yıllık enflasyon yüzde 66,76’e yükseldi.
FİYAT ARTIŞLARI OTOMOBİL VE BEYAZ EŞYADA GÜÇLENDİ
Temel mal grubu yıllık enflasyonu, 2,42 puan düşerek yüzde 34,16 seviyesine geriledi.
Dayanıklı mal fiyatları (altın hariç) aylık bazda yüzde 3,05 yükselirken, alt grup yıllık enflasyonu 2,74 puan azalışla yüzde 37,47 oldu. Nisanda fiyat artışları otomobil ve beyaz eşya kalemlerinde güçlenirken, mobilyada yavaşladı.
Diğer temel mallarda fiyatların aylık artışı yüzde 1,09 ile bir önceki aya kıyasla zayıflarken, bu alt grupta yıllık enflasyon 1,15 puan gerilemeyle yüzde 43,33 olarak gerçekleşti.
Yasal karlılık baremlerinde mart ayı ortasında gerçekleşen düzenlemenin sarkan etkisiyle fiyatları yüzde 5,36 artan ilaçlar, alt grup içinde öne çıkan kalem oldu. Yeni sezon geçişinin yaşandığı giyim ve ayakkabı grubunda fiyatların aylık artış oranı, yöntem değişikliğine de bağlı olarak (yazlık ürünlerin endekse giriş ayının nisan ayından mayıs ayına kayması) ılımlı seyretti.
ENERJİ FİYATLARI GERİLEDİ
Enerji fiyatları, nisanda yüzde 3,86 ile yüksek oranda gerilerken, grup yıllık enflasyonu 14,47 puanlık düşüşle yüzde 21,19 seviyesinde gerçekleşti. Bu gelişmede, meskenlere yönelik elektrik fiyatlarında yapılan yüzde 15’lik indirim belirleyici olurken, tüp gaz ve akaryakıt fiyat gelişmeleri aylık düşüşe katkı sağlayan diğer kalemler oldu.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubu fiyatları nisan ayında yüzde 3,95 artarken, yıllık enflasyon 13,97 puan azalarak yüzde 53,92 oldu. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 13,24 puan düşüşle yüzde 52,70’e, işlenmiş gıdada ise 13,93 puanlık düşüşle yüzde 57,75 seviyesine geriledi.
Mevsimsellikten arındırılmış veriler bu dönemde sebze fiyatları kaynaklı olarak taze meyve ve sebze fiyatlarında artışa işaret etti. Taze meyve ve sebze dışı işlenmemiş gıda grubunda kırmızı ve beyaz et fiyatlarındaki belirgin yükselişler devam etti.
İşlenmiş gıdada aylık enflasyon ılımlı seyretse de et fiyatlarındaki artış paralelinde işlenmiş et ürünleri fiyatlarında yükseliş sürerken, ekmek ve tahıl fiyatlarındaki artış ise son 2 yılda kaydedilen en düşük oranda gerçekleşti.
Yurt içi üretici fiyatları nisanda yüzde 0,81 ile sınırlı bir artış kaydederken, yıllık enflasyon 10,34 puan azalarak yüzde 52,11 oldu.
Ana sanayi gruplarına göre yıllık enflasyon alt grupların tümünde düşüş kaydederken, aylık bazda enerji fiyatları sanayi doğal gaz ve elektrik fiyatlarındaki gelişmelere istinaden belirgin azalışını sürdürdü.
Aylık fiyat gelişmeleri sektörler bazında incelendiğinde, elektrik-gaz imalatı, tütün ürünleri, rafine edilmiş petrol ürünleri ve kömür fiyatlarında düşüş gözlenirken, metal cevheri, madencilik, gıda, motorlu kara taşıtları ve tekstil sektörlerinde nispeten daha yüksek fiyat artışları gözlendi.