KİRA artışlarına gelen sınırlama, konut kredi musluklarının kısılması ve mevduatın cazibesi ikinci el konut piyasasında dengeleri değiştirdi. Kiradaki yüzde 25 zam sınırı nedeniyle kimi ev sahipleri evlerini satışa çıkardı, kiralama amaçlı alımlar da azaldı. Konut kredi faizlerindeki artışa ek olarak ikinci evini alacaklara kredi imkanlarının kısıtlanması alıcılara fren yaptırdı. Son dönemde bir de mevduatın getirisi kira gelirini aşınca konutu yatırım aracı olarak görenler azaldı. İşte bu nedenlerle satılık konut ilanlarının sayısı artarken, alıcı bulmak zorlaştı.
Gayrimenkul değerleme platformu Endeksa’nın araştırmasına göre, ikinci el konutta ortalama pazarlama süresi ülke genelinde son bir yılda yüzde 43, İstanbul’da yüzde 49 uzadı. Türkiye genelinde Eylül 2022’de ilandaki satılık ev ortalama 60 günde sahibini buluyordu, bu yıl eylülde 86 güne çıktı. İstanbul’da ise pazarlama süresi 61 günden 91 güne ulaştı. İkinci elde satılık ilan sayısı ise geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 12 artış gösterdi.
KİRA CANLI SATIŞ DURGUN
Satılık evde pazarlama süresinin uzadığını, kiralıkta ise kısaldığını belirten Endeksa Kurucu Ortağı ve Genel Müdürü Görkem Öğüt, şunları söyledi: “Tüm Türkiye’de satılmayı bekleyen, 4 yaş üzeri 2. el gayrimenkullere baktığımızda eylül ayında pazarlama süresi 86 güne çıkmış durumda. Geçen yıl bu rakam 60’dı. Kiralık adetleri eylülde okulların açılıyor olması ve ev sahibinin bu dönemi beklemiş olması nedeniyle adet olarak artmış olsa da kiralık gayrimenkullerin ortalama ilan süresi 53 güne düştü. Bu bize kiraya vereceklerin normalden daha kısa sürede kiracı bulduğunu, fakat satıcıların alıcı bulmakta zorluk çektiğini gösteriyor.”
AIRBNB ETKİSİ
KISA dönem kiralama için yapılan düzenleme de konut piyasasında etkisini gösterdi. Düzenlemeye göre; konutların turizm amaçlı kiralanabilmesi için izin belgesi alınacak, ayrıca izin için tüm bina sahiplerinin onayı gerekecek. Atılan bu radikal adım, kısa dönem kiralama yapılan evlerin uzun dönem kiraya verilmesine, ya da satışa çıkmasına neden oldu. Bu da hem kiralık hem de satılık arzını etkiledi.
FİYATLAR %109 KİRA %136 ARTTI
Endeksa’nın raporuna göre 2023 yılı 3. çeyrek sonu itibarıyla Türkiye genelinde yıllık fiyat artışı yüzde 109 olurken, ortalama metrekare fiyatı 23 bin TL’yi aştı. İstanbul’da konut fiyatları bir yılda yüzde 93 artış gösterdi ve ortalama metrekare fiyatı 34 bin 856 TL oldu. Ülke genelinde konut kira fiyatlarında bir yıllık değer artışı ise yüzde 136 seviyesinde gerçekleşti. Türkiye genelinde ortalama konut metrekare kira fiyatı 125 TL olurken, İstanbul’da 175 TL’ye çıktı.