Zonguldak'ın doğa harikası falezleri...

Diğer bir adı “yalıyar” olan falezler, sahillerde dalgaların aşındırmasıyla oluşan sarp dikliklerdir. Dar ve dik bir kıyı şeridine sahip olan Zonguldak’ın doğal güzellikleri arasında falezler önemli bir yer tutmaktadır. Kıyılarımızı oluşturan falezler genellikle Kretase (Barremiyen (129-125 milyon yıl)-Apsiyen (125-113 milyon yıl)) döneminde suyun içindeki kalsiyum ve oksijenin organizma artıkları ile deniz tabanında birikmesiyle oluşan ve günümüze kadar etkisini devam ettiren Alpin orojenin hareketleriyle yüzeye yükselen kireçtaşlarında (CaCO3) gelişmişlerdir. Ülkemizde, en dik kıyılarımızın bulunduğu Karadeniz’de ve daha az sayıda da Akdeniz kıyılarında falez örnekleri görülmektedir.

Kireçtaşlarından oluşan ve kara tarafında giderek yükselen kıyılarda, dalga etkisiyle zamanla sahilin denize yakın kısımları aşınarak ve eriyerek ortadan kalkar veya çöker. Deniz kenar topoğrafyasında aşındırma sürecinin dalgaların ulaşamayacağı yüksekliğe ulaşıncaya kadar devam etmesiyle kıyılar dik bir görünüm kazanır.

Bu aşamadan itibaren dalgalar falezleri tabanlarından aşınarak ve eriterek oymaya başlar. Süreç ilerledikçe altı oyulan kayaç kütlelerinin üzerindeki bloklar koparak denize düşer. Oyuğun üzerindeki kütlelerin düşmesi ve bu olayların tekrarlanmasıyla yamaç dikliği kara içlerine doğru geriler. Sonuçta, dinamik süreçler yaşayan dünyamızda sadece yerkabuğu değil, kıyı kenar alanlarımız da insan ömrüyle kıyaslanmayacak kadar uzun bir süreçte değişime uğrar. Doğanın kendi içinde değişimi sonucu oluşan falezler kara ile denizi bir noktada buluşturan ve kıyıda seyir terası oluşturan yapılardır.

Plaj ve deltaların haricinde kıyı kenar çizgisini oluşturan falezlerden denize yüksekten bakılırken, denizden karaya bakışta da ayrı bir güzel manzara oluşur. Özellikle açık havada denizden Zonguldak’a bakışta falezler çok güzel görünür. Kent merkezindeki falezler, kolay ulaşılabilen, doğayla baş başa kalınabilen, deniz havası alınabilen, gökyüzü ile denizin birleştiği çizginin ve güneşin doğuşu ile batışındaki renk cümbüşünün görülebildiği, amatör balıkçılığın yapılabildiği alanlardır.

Ayrıca ilimizdeki falezler karstik yapıları gelişmiş çok boşluklu kireçtaşlarından oluştuklarından aynı zamanda canlılar için bir yaşam alanıdırlar. Falezlerin su üstünde kalan kısımlarındaki boşluklar, ilimizin doğal yaşamını zenginleştiren kuş kolonileri için yuva olurken, su altında kalan kısımları balıkların üreme alanlarını oluşturur.

Ne yazık ki Zonguldak ve çevresindeki kıyıya yakın yerleşim bölgelerinde, kıyı alanlarımız ile falezlerimizde görüşü engelleyerek denizi bir perde gibi kapatan kötü yapılaşma örneklerine rastlanmaktadır. Tüm halkımızın yararlanması amacıyla kanunlarla koruma altına alınan kıyılarımızı, falezlerimizi, plajlarımızı, deltalarımızı vb. gelecek nesillere en doğal halleriyle bırakma sorumluluğunu taşıyarak yaşamayı öğrenmemiz gerekiyor.