TR81 Batı Karadeniz Bölgesinde (Zonguldak, Karabük, Bartın) endüstriyel mirasın tespiti, kültürel ve çevresel yaşama etkilerinin incelenmesi amacıyla Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı tarafından “Endüstriyel Miras Ögelerinin Araştırılması” çalışması başlatılmıştır. Ajans bu çalışma kapsamında “Endüstri Mirası Seminerleri” adıyla üç gün süren bir farkındalık etkinliği gerçekleştirmiştir.
Seminer kapsamında konusunda uzman isimler tarafından endüstri mirası konusu farklı boyutlarıyla ve örnekleriyle ele alınmış ve çevrim içi bağlantıyla dinleyicilere aktarılmıştır. Seminerin ilk günü olan 28 Eylül 2020 tarihinde Gebze Teknik Üniversitesinden Prof. Dr. Elif Özlem Oral Aydın “Türkiye’deki Endüstri Mirası Potansiyelinin Korunmasının Olası Etki ve Yararları” başlıklı sunumu ile seminer sunumları başlatılmıştır. Etkinliğin ikinci gününde Abdullah Gül Üniversitesinden Prof. Dr. Burak Asıliskender “Cumhuriyet Sonrası Sanayileşme ve Mekânsal Kalkınma” sunumunu ve son gününde ise Buda Mimarlık’tan Burak Pelenk “Üzülmez Kültür Vadisi ve Yeniden İşlevlendirme” sunumunu gerçekleştirerek seminerler başarılı bir şekilde tamamlanmıştır.
İlk gün gerçekleştirilen sunumda dünyada ve Türkiye’de başarılı örneklere yer verilmiş olup Türkiye’nin endüstri mirası tarihi mimari, bilimsel, teknolojik ve sosyal özellikler bakımından irdelenerek seçilecek örneklerin geliştirilecek yaratıcı endüstriyel tanıtım hizmetleri, yaşayan müzeler ve gerekli durumlarda karma kullanımlarla canlandırılabileceği ifade edilmiştir. Bu unsurların kitle turizmine hizmet verebilmeleri için ulusal ve uluslararası tur şirketleri ve kültürel turizm bilgi ağları ile bağlantılar kurma olanaklarının araştırılması gerektiği belirtilmiştir.
İkinci gün yapılan sunumda Kayseri’de 1926 yılında kurulan uçak fabrikası ile 1935 yılında kurulan Sümerbank Bez Fabrikası’nın faaliyetlerini durdurmasının ardından kalan atıl yapıların Abdullah Gül Üniversitesine dönüşüm aşamaları aktarılmıştır. Koruma kullanma dengeleri gözetilerek yapıların yeniden inşa süreçleri, proje ve estetik detayları anlatılmıştır. Güçlendirme ve restorasyon projeleri yoluyla endüstri yapılarının doğal dokusunu koruyarak ve yeniden işlevlendirerek kent yaşamının içine katılan yapılar meydana getirilmesi gerektiğinin önemli olduğu ifade edilmiştir.
Son gün gerçekleştirilen seminerde ise Zonguldak’ta yer alan ve Ajans tarafından güdümlü proje desteği ile hibe verilen Üzülmez Kültür Vadisinin yeniden işlevlendirme aşamaları ile koruma ve restorasyon projeleri yapılırken hangi tasarım ilkelerinden yararlanıldığından bahsedilmiştir. Mimari projeler yapılırken kent yaşamına entegre edilme süreçleri ve yapılara kazandırılan fonksiyonlar aktarılmıştır. Bölgede ilk defa endüstri mirası öğelerinden birinin kamu tarafından dönüşüm mekanizmalarıyla kentsel yaşama kazandırılması için harekete geçildiği ifade edilmiştir. Üzülmez Kültür Vadisi projesinin Mimarlar Odası Ankara Şubesi tarafından 2020 yılında verilen mimarlık ödüllerinden koruma ödülü almaya hak kazandığı dile getirilmiştir. Sunumda ayrıca endüstriyel yapı ikonlarından en önemlilerinin ortaya çıkarılarak bir rota oluşturulması ve sosyal yaşama kazandırılmasının turizm açısından oldukça önemli olduğu ifade edilmiştir.
Bölgede ve ülkede endüstriyel miras, koruma ve kullanma kavramlarına olan farkındalığın arttırılmasına fayda sağlaması amacıyla düzenlenen etkinlik kapsamında katılımcıların soruları da yanıtlanarak seminer başarılı bir şekilde tamamlanmıştır. Seminer sunumlarına ilişkin videolara aşağıdaki bağlantılardan erişim mümkündür.
Prof. Dr. Elif Özlem Oral Aydın - Türkiye’deki Endüstri Mirası Potansiyelinin Korunmasının Olası Etki ve Yararları
Prof. Dr. Burak Asıliskender - Cumhuriyet Sonrası Sanayileşme ve Mekânsal Kalkınma
Burak Pelenk - Üzülmez Kültür Vadisi ve Yeniden İşlevlendirme